بررسی نظریة رنسانس اسلامی در تفکرات اقبال لاهوری

Authors

  • حمید عابدیها استادیار زبان و ادبیات فارسی و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور
  • پرستو کلاهدوزها دانشجوی دکتری تاریخ اسلام/ دانشگاه مذاهب تهران و عضو هیئت علمی مؤسسة آموزش عالی البرز قزوین
Abstract:

مسئلة تجدید حیات اسلام و در مرحلة پیش‌رفته‌تر آن، «رنسانس اسلامی»، به ‌‌طور ویژه در دو قرن اخیر از طرف مصلحان و متفکران دینی جهان اسلام، به منظور حل و فصل مسئلة عقب‌ماندگی و نیز برخورد با مسئلة هجوم فرهنگ و استعمار غربی، مطرح شده است. به عقیدة بسیاری از محققان، اقبال لاهوری از مهم‌‌ترین اصلاح‌‌گران دینی است که در استمرار جنبش احیاگری نقش عمده‌‌ای داشته است. او فیلسوفی آشنا با مبانی فکری اسلام و مسلمانی آگاه به وضعیت جوامع اسلامی بود و با این دانش و بینش، فعالیت‌‌های اصلاح‌‌طلبانة خود را ادامه می‌‌داد و در نهایت ایدة یک کشور مستقل را برای اولین‌‌بار در میان مسلمانان هندوستان مطرح کرد. اقبال در عرصة شعر و ادب از نوادر به شمار می‌‌رفت و سروده‏های خود را در خدمت آگاهی توده‏ها و بیدار کردن آنان قرار می‌‌داد؛ تا جایی که اکنون در نگاه اغلب اندیشمندان، وی یکی از نخستین منادیان وحدت اسلامی در جهان به شمار می‌رود. عمده‌‌ترین مباحث رنسانس اسلامی اقبال در کتاب احیای فکر دینی در اسلام تبیین شده و محور اساسی جهان‌‌بینی وی فلسفة «خودی» است. این نوشتار بر آن است ضمن تعریف جریان رنسانس اسلامی، آن را در آثار اقبال بازشناسد و علل گرایش او بدین مقوله را ارزیابی و سپس میزان تأثیرگذاری نظریات وی در جهان اسلام را تحلیل کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

شمس تبریزی و اقبال لاهوری

عشق مولانا محمّد اقبال لاهوری به حضرت مولانا جلال الدّین محمّد بلخی معروف به مولانا روم، بسیار و الهانه و عاشقانه و آشکار است. او مولانا را با نام ها و صفات مختلف که از آنها احترام و ارادت خاص وی نسبت به مولانای روم ظاهر می شود، صدا می کند، مانند: مولانا، مولوی، مولانا روم، مولوی رومی، جلال، ملّا، جلال، رومی، پیر رومی، پیر حق سرشت، پیر یزدانی، پیر عجم، مرشد روم، سالار روم و آخوند روم، حکیم پاک زاد ...

full text

اقبال لاهوری نغمه سرای بیداری

اقبال لاهوری‘ این نغمه سرای بیداری بر این باور بود که شعر باید منادی تلاش و کوشش انسان برای زندگی و آزادی باشد. از این رو شعر را به تنهایی برای هنر و زیبایی مطمح نظر قرار نداد‘بلکه در آن به طور واقع گرایانه حقیقت و زیبایی را به هم درآمیخت و در خلال نغمه های موزون و شورانگیز‘ آهنگهای تازه ای از آزادی سرود تا مسلمانان را بدون توجه به رنگ و نژاد از خواب غفلت بیدار سازد.

full text

بررسی نقش موسیقیایی قافیه در اشعار جاویدنامه اقبال لاهوری

توجه به عناصر موسیقی­ساز شعر( مانند: وزن، قافیه، ردیف) به خواننده کمک می‌‌کند تا معانی و حس شاعر را بهتر درک نماید. به­ویژه در خصوص قافیه که مهمترین جلوه‌گاه موسیقی کناری در شعر بوده و نقش مهمی در انتقال معانی ایفا می‌‌نماید. که با بررسی آن علاوه بر فهم بهتر مفهوم مورد نظر، میزان توانمندی شاعر در سرودن شعر نیز سنجیده می­گردد.  اقبال لاهوری شاعر نام آشنایی است. وی با پیروی از شاعران بزرگ ف...

full text

تقابل­های معنایی در اشعار اقبال لاهوری

  تقابل­های معنایی در اشعار اقبال لاهوری                                                                                  فیروز فاضلی* استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان                                                                                  هدی پژهان** دانشجوی دکتری ادبیات، دانشگاه سیستان و بلوچستان   چکیده تقابل معنایی یکی از لوازم و عناصر بنیادین در بررسی معناشناخت...

full text

کارکرد عنصر تکرار در جاویدنامۀ اقبال لاهوری

شاعران همواره تلاش کرده‌اند تا با به‌کارگیری عناصر ادبی، مفهوم موردنظر خود را به شکلی آراسته و مؤثر به مخاطب منتقل کنند. یکی از عناصری که همواره در شعر -چه سنتی و چه نو- مورد‌توجه شاعران بوده، عنصر تکرار است. در این جستار سعی شده‌است کارکرد عنصر تکرار، که محور اساسی موسیقی درونی است، در شعر جاویدنامۀ اقبال لاهوری بررسی شود. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که شاعر به چه شیوه از این صنعت است...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 2

pages  69- 88

publication date 2016-03-10

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023